αδιαβατική μεταβολή

Στη θερμοδυναμική ονομάζεται α.μ. κάθε φυσικό φαινόμενο κατά το οποίο μια ποσότητα ύλης μεταβάλλει τις φυσικές ή χημικές ιδιότητές της χωρίς να προσλάβει από το περιβάλλον ή να αποδώσει σε αυτό θερμότητα. Καμιά πραγματική θερμοδυναμική μεταβολή δεν είναι α.μ., γιατί ποτέ δεν είναι κατορθωτό να εξασφαλίσουμε απόλυτη θερμική μόνωση από το περιβάλλον κατά τη διάρκεια της εξέλιξης της μεταβολής που εξετάζουμε. Θα πρέπει συνεπώς να δεχτούμε τις α.μ. ως ιδανικές μεταβολές, μέσω των οποίων είναι εύκολο να υπολογίζουμε με ικανή προσέγγιση τα χαρακτηριστικά τους κάτω από πραγματικές συνθήκες μεταβολών, στις οποίες η ανταλλαγή θερμότητας με το εξωτερικό περιβάλλον είναι αμελητέα, όπως π.χ. η συμπίεση ή η εκτόνωση ενός αερίου που περιέχεται σε δοχείο με απομονωτικά τοιχώματα ή η ανάφλεξη του μείγματος σε έναν κινητήρα εσωτερικής καύσης, η οποία αναπτύσσεται σε ταχύτατο χρόνο και πραγματοποιείται χωρίς υπολογίσιμη μετάδοση θερμότητας στο περιβάλλον (βλ. λ. θερμοδυναμική). αδιαβατική απομαγνήτιση.Η πρώτη μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε για την παραγωγή θερμοκρασιών πολύ κοντά στο απόλυτο μηδέν (με αυτή τη μέθοδο έχουν επιτευχθεί θερμοκρασίες χαμηλότερες από 0,001° Κ). Ένα παραμαγνητικό άλας τοποθετείται ανάμεσα στους πόλους ενός ηλεκτρομαγνήτη που μπαίνει σε λειτουργία, ενώ η επακόλουθη θερμότητα απομακρύνεται από ένα λουτρό ηλίου. Η ουσία κατόπιν απομονώνεται θερμικά, σταματά η λειτουργία του ηλεκτρομαγνήτη και η θερμοκρασία της πέφτει σε πολύ χαμηλά επίπεδα. αδιαβατική γραμμή καμπύλη.Γραμμή με την οποία παριστάνεται συμβατικά η α.μ. στα θερμικά διαγράμματα. αδιαβατική εξίσωση. Η εξίσωση Ρ · V_γ = Σταθ., που εκφράζει τον νόμο μεταβολής της πίεσης (Ρ) και του όγκου (V) ενός αερίου κατά τη διάρκεια α.μ., όπου γ είναι ο λόγος της ειδικής θερμότητας του αερίου με σταθερή διαρκώς πίεση προς την ειδική θερμότητα του αερίου κάτω από σταθερό όγκο. αδιαβατική θέρμανση.Αύξηση της θερμοκρασίας ενός αερίου όταν συμπιέζεται αδιαβατικά. αδιαβατική ψύξη.Ελάττωση της θερμοκρασίας ενός αερίου που οφείλεται στην αδιαβατική εκτόνωσή του. αδιαβατικό περικάλυμμα.Περίβλημα ενός φυσικού συστήματος, που εμποδίζει την ανταλλαγή θερμότητας με το εξωτερικό περιβάλλον. Παραδείγματα αδιαβατικού περικαλύμματος είναι τα δοχεία Ντιούαρ (θερμός) και το μαγνητικό πεδίο που περιορίζει το πλάσμα υψηλής θερμοκρασίας και το εμποδίζει να έρθει σε επαφή με τα τοιχώματα των συσκευών που το παράγουν.